ความสำคัญของการบัญชีบริหารกับกลยุทธ์ขององค์กร
จากการเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ อย่างรวดเร็ว ในหลายรูปแบบ ผู้ประกอบธุรกิจจำเป็นต้องเตรียมองค์กรให้พร้อมที่จะรับมือกับทุกการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น บุคลากรของส่วนงานต่าง ๆ ต้องมีความเข้าใจ และมีส่วนร่วมในการสนับสนุน “กลยุทธ์” (Strategy) ขององค์กร โดยผู้เขียนจะได้อธิบายความหมายของการบริหารเชิงกลยุทธ์ (Strategic Management) ที่นักบัญชีต้องเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องอย่างพอสังเขป ดังนี้
แนวคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Concepts) : เป็นการมองหาแนวทางหรือวิธีการที่นำธุรกิจไปสู่ความสำเร็จโดยผ่านเป้าหมายที่สำคัญหลายประการ ได้แก่คุณภาพ (Quality) ตามมาตรฐานที่ได้กำหนดและตอบสนองความพึงพอใจของลูกค้า
ต้นทุน (Cost) ที่สามารถแข่งขันได้โดยไม่กระทบกับคุณภาพของสินค้า บริการ การส่งมอบ (Delivery) ตรงเวลา และได้ประสิทธิภาพ ความยืดหยุ่นในการปรับตัวและการสร้างนวัตกรรมใหม่ (Flexibility and Innovation) รวมทั้งการตระหนักถึงเรื่องความปลอดภัย (Safety) ขวัญกำลังใจของพนักงาน (Morale) สิ่งแวดล้อม (Environment) และจริยธรรมในการดำเนินธุรกิจ (Ethics) ผู้บริหารระดับสูงจำเป็นต้องปรับตัวและเรียนรู้ที่จะดำเนินงานภายใต้สภาวะแวดล้อมใหม่ ซึ่งได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมจากทั้งในประเทศและต่างประเทศ ที่สามารถได้รับข้อมูลทั่วถึงกันอย่างรวดเร็วจากการสื่อสารที่ไร้พรมแดน นำมาสู่การเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ในมิติต่าง ๆ อันประกอบไปด้วยเรื่องเหล่านี้ การเปลี่ยนแปลงทิศทางเชิงกลยุทธ์ของกิจการ ต้องพิจารณาหาแนวทางการแข่งขันที่เหมาะสมเพื่อให้องค์กรอยู่รอดปลอดภัย โดยเน้นตอบสนองความต้องการของลูกค้าทั้งในและนอกองค์กร
การปรับโครงสร้างองค์กร ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงของกลยุทธ์ การลงทุนเพื่อพัฒนากระบวนการ การสร้างนวัตกรรมใหม่รวมถึงการส่งเสริมทุนมนุษย์ (Human Capital) โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงทัศนคติของพนักงานในทุกระดับ เพื่อนำไปสู่
“ระบบการบริหารงานคุณภาพโดยรวมทั่วทั้งองค์กร” (TQM : Total Quality Management)
ระบบ TQM เป็นปรัชญาการบริหารที่เน้นการพัฒนาอย่างต่อเนื่องของกระบวนการดำเนินงานทั้งหมดขององค์กร โดยมุ่งไปคุณภาพของงาน เพื่อตอบสนองความพึงพอใจของลูกค้า ซึ่งระบบข้อมูลทางการบัญชีบริหาร จะเข้าไปมีบทบาทที่สำคัญมากในการกำหนดกลยุทธ์ขององค์กรดังกล่าว เพราะสามารถให้ข้อมูลที่ผ่านกระบวนการวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ ทั้งข้อมูลทางด้านการเงิน และข้อมูลที่ไม่เกี่ยวกับด้านการเงิน แต่จำเป็นต่อการขับเคลื่อนและสนับสนุนการดำเนินงานในภาพรวมขององค์กร
ข้อมูลทางด้านการเงิน มักมุ่งเน้นไปยังข้อมูลต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิต ซึ่งประกอบไปด้วย ต้นทุนทางตรง (Direct Cost) และต้นทุนทางอ้อม (Indirect Cost) ที่จะต้องมีวิธีการปันส่วนอย่างเหมาะสมเข้าสู่หน่วยสินค้าและบริการ ผู้บริหารในสายงานบัญชีจะต้องคำนึงถึง “คุณภาพ” ของข้อมูลอย่างเคร่งครัด ทั้งในแง่มุมของความครบถ้วน ความถูกต้อง และความทันต่อเวลาการใช้งาน นักบัญชีบริหารในปัจจุบันจึงถือเป็นส่วนหนึ่งของ”ทีมบริหาร” ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องโดยผ่านกระบวนการวิเคราะห์ข้อมูลที่มีประสิทธิภาพนำไปสู่การตัดสินใจที่ถูกต้อง
เรื่องราวของ TQM และการปรับตัวขององค์กรเพื่อความอยู่รอดปลอดภัย ยังมีอีกมากมาย ซึ่งคงไม่สามารถกล่าวได้หมดในที่นี้ได้ ในบทความนี้ผู้เขียนมีเจตนาที่จะกระตุ้นให้ ผู้อ่านในฐานะ “นักบัญชี” ได้ตระหนักว่า ตนเองเป็นส่วนหนึ่งขององค์กรที่มีความสำคัญมากและไม่ได้ถูกจำกัดภาระหน้าที่ อยู่ที่การเป็นผู้บันทึกรายการค้าและดำเนินการตามขั้นตอนของวงจรบัญชีจนกระทั่งได้ผลลัพธ์เป็นงบการเงินเท่านั้น แต่ควรมีความภาคภูมิใจในฐานะที่เป็นส่วนสำคัญของ “ทีม” ในการช่วยกันนำพาองค์กรให้พ้นวิกฤติและบรรลุเป้าหมายร่วมกันกับผู้บริหารและพนักงานทุกคนด้วยทัศนคติเชิงบวก เชื่อมั่นครับว่า ”คุณทำได้”….
ที่มา ที่มา: จุลสาร คณะบัญชี มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
อาจารย์คมกฤช ภาวศุทธินนท์ อาจารย์พิเศษมหาวิทยาลัยกรุงเทพ